Girişimcilik 101 B.2/6 | Girişimcilerde Bulunması Gereken Nitelikler

Araştırmacılar neredeyse 3 yüzyıldır girişimcilik hakkında işevuruk tanımlamalar yapmaya ve girişimci bir kişinin özelliklerini tespit etmeye çalışmaktadır. Girişimcilerin en belirgin özellikleri arasında liderlik, ön ayak olabilme, kaynakları organize edebilme becerisi, yönetsel yetenekler, özerklik isteği ve risk alma yer almaktadır. Girişimcilere ilişkin diğer özellikler agresiflik-saldırganlık, amaca dönük davranış, rekabetçilik, iyimserlik, güven, sezgi gücü, realist davranış örüntüsü, hatalardan ders çıkarma ve sosyal beceriler şeklinde ifade edilmektedir (Kuratko, 2013; akt., Güney, 2015).

Alanyazın incelendiğinde hemen her tanımın birbiriyle oldukça paralel ifadeler içerdiği görülmektedir. Bu kapsamda alanyazın çerçevesinde çeşitli araştırmacıların girişimciliğe atfettiği özellikler Çizelge 1’de aktarılmıştır (Kuratgo ve Hodgetts, 1995; akt., Güney, 2015):

Çizelge 1
Girişimcilerin Temel Özellikleri

Çizelgedeki aktarımlara benzer şekilde, Ege Sanayicileri ve İşadamları Derneği (ESİAD) de tanımlamalardaki kavramsal çeşitliliğe dikkat çekmiştir (Börü, 2006; akt., Güney, 2015). ESİAD’a göre girişimci;

• “Gelişmenin harekete geçiricisi” (Schumpeter),
• “Örgütlenmedeki biçimsel otorite kaynağı, yaratıcı ve yenilikçi” (Hartmann),
• “Ekonomik kaynakların kontrolündeki odak noktası” (Coates),
• “Risk almada atak” (Lauetrbach),
• “Evrensellik, fonksiyonel uzmanlaşma özelliklerine sahip” (Hoselitz),
• “Kâr için fırsatların nitelik ve boyutlarını sezebilecek özel bir yetenek, uzağı görme, yönetme ve girişkenlik özelliklerine sahip, tüm enerjisini ulaşmak istediği sona hasreden” (Habakkuk),
• “Üretici, işveren, endüstrinin kaptanı” (Dobb),
• “Sonucu yaratan temel karar verici” (Gehard-Haussermann ve Turin),
• “Önder, yaratıcı, yeni fırsatları yakalayan, risk alıcı” (Miller),
• “Diğer insanlardan farklı kararları olabilen, kendine güvenen, işini ve niteliklerini iyi bilen” (Casson),
• “Nadir yetenekleri olan, uyumcu olmayan davranış ve özelliklere sahip, izzetinefis sahibi, araştırma becerisi olan” (Casson),
• “Başarı oryantasyonlu” (Parsons),
• “Başarı motivasyonu katsayısı yüksek” (McClleland),
• “Hem yaratıcı hem de birleştirici olan” (Hirschman),
• “Amaçlı aktivitesi olan, süreklilik sağlayıcı, kâr oryantasyonlu” (Cole),
• “Maceracı, organizatör ve ayrıntıları atlamayan” (Harbison ve Myers) kişidir.

Özet olarak girişimci; “pazarda mevcut bulunan fırsatları gözleyen ve saptayan, bu fırsatları ve tüketicide var olan talebi iş fikrine dönüştüren, kaynakları bir araya getirerek işletme kuran, risk alan kişi”dir (girisimcilik.network.gen.tr; akt., Güney, 2015). Girişimcilik ise “risk ve belirsizlik koşulları altında kazanç elde etme ve büyüme amacıyla yenilikçi bir ekonomik organizasyonunun oluşturulması” (Dollinger, 1999; akt., Güney, 2015) olarak ifade edilmekle birlikte, bir süreç olarak birkaç boyutta ele alınmaktadır. Girişimcilik süreci “fırsatların önemine dikkat çeken bir düşünce biçimi ve planlı bir davranış türü” (Kreuger, Reilly ve Carsrud, 2000), “bir fırsatı yakalamak ve değerlendirmek için kaynakların bir araya getirilmesiyle oluşan bir değer yaratma süreci” (Morris ve Davis, 1994), “niyet, kaynak, sınır ve değişim faktörleriyle, davranışa ve süreç perspektifine yönelik olarak, yeni birleşimler yaratma süreci” (Gundry ve Kickul, 1996), “daha önceden kişi veya kişiler tarafından fark edilmemiş bir fırsat yakalamak” (Brazeal, 1999), “daha önce rutin, sıradan iş süreçlerinde yapılmayan farklı bir şeyler yapmak” (Kuratgo ve Hodgetts) şeklinde ifade edilmektedir (akt., Güney, 2015).

Yapılan tüm bu aktarımlardan anlaşılacağı üzere bir süreci belirten girişimciliği oluşturan altı aşama Şekil 1’de ifade edilmiştir (Durak, 2011; akt., Güney, 2015):

Şekil 1. Girişimcilik sürecini oluşturan altı aşama.

Girişimcilik kavramının sermayedar boyutundan ziyade öne çıkarılması gereken boyutu insan unsuru, risk üstlenme ve piyasalaşmadır. Girişimcilik için paraya sahip olmak gerekli ve yeterli şart değildir. Girişimci aynı zamanda bir başkasının maddi gücünü değerlendirebilecek kişidir (Korkmaz, 2000; akt., Güney, 2015).

Bütün bu açıklamalar doğrultusunda, sıradan bir insanın girişimci olamayacağı aşikardır. Açıktır ki girişimci olmak için birtakım özellikler ve beceriler gerekmektedir. Girişimcilerde bulunduğu düşünülen ve kabul edilen özellikler raporun sonraki bölümünde aktarılmıştır.

Girişimcilerde Olması Gereken Beceriler

Bahsedildiği üzere, girişimcilik birtakım özellik ve becerileri gerektirmektedir. Hisrich’e göre girişimcilik için gereken özellikler teknik beceriler, yönetim becerileri ve kişisel girişimcilik becerileri olarak üçe ayrılmaktadır (akt., Güney, 2015). Bu özellikler Çizelge 2’de ifade edilmiştir:

Çizelge 2
Girişimcilerde Olması Gereken Beceriler

Wickham ise girişimcinin genel becerilerini birbiriyle etkileşim halinde ve ilişkili olan genel iş yönetimi ve diğer bazı önemli becerileri alt başlıklarında gruplanacak şekilde sınıflandırmıştır (akt., Güney, 2015). Bu özellikler Çizelge 3’te aktarılmıştır.

Çizelge 3
Girişimcinin Genel İş Yönetimi ve Diğer Bazı Önemli Becerileri

Sonraki bölümde ‘Girişimcilikle İlgili Bazı Temel Ayrımlar’a değineceğim.

dipçe: Aktarımda yer alan yorumlar şahsi kanaatlerimdir, bahsi geçen kişi & kurum & kuruluşlarla manevî veya itibarî bir ilişkisi yoktur.